Op donderdag 9 oktober werd door de persdienst van het Vaticaan de eerste apostolische exhortatie van paus Leo XIV gepresenteerd, nadat hij deze op 4 oktober, de feestdag van Sint Franciscus, had ondertekend. De titel is Dilexi te, Ik heb je liefgehad. ‘De tekst vormt een aansporing om de armen lief te hebben’, zegt mgr. De Korte, referent voor Kerk en Samenleving namens de Nederlandse Bisschoppenconferentie in een eerste reactie.
Al in de titel onthult deze exhortatie een connectie met Dilexit nos, Hij heeft ons liefgehad, de laatste encycliek van paus Franciscus, en de tekst is in zekere zin de voortzetting daarvan. ‘Het is geen tekst over de sociale leer van de Kerk, noch analyseert het specifieke kwesties. Integendeel, het zet de fundamenten van de Openbaring uiteen en benadrukt de krachtige band tussen de liefde van Christus en Zijn oproep aan ons om dicht bij de armen te komen’, zo laat de persdienst van het Vaticaan weten.
“Liefde voor de Heer… is één met liefde voor de armen”, schrijft paus Leo. “Dit is daarom onlosmakelijk met elkaar verbonden: Jezus zegt: “Al wat gij gedaan hebt voor een dezer geringsten van mijn broeder, hebt gij voor mij gedaan”. “Daarom”, zo vervolgt de paus, “is dit geen kwestie van louter menselijke vriendelijkheid, maar een openbaring: contact met hen die nederig en machteloos zijn, is een fundamentele manier om de Heer van de geschiedenis te ontmoeten”.
Terug naar het Evangelie
De paus ziet ook christenen die negatief staan tegenover de focus op de armen. “Het feit dat sommigen liefdadigheidswerken afwijzen of belachelijk maken, alsof dit obsessie zijn van enkelen en niet het brandende hart van de missie van de Kerk”, zegt paus Leo, “overtuigt me van de noodzaak om terug te komen bij het Evangelie en dat opnieuw te lezen, opdat we niet het risico lopen het te vervangen door de wijsheid van deze wereld.”
De paus verwijst ook naar christenen die ons voorgingen: “De woorden van de heilige Johannes Chrysostomus en de heilige Augustinus blijven de Kerk vandaag verlichten: de eerste spoort ons aan om Jezus te eren in het lichaam van de armen, met de vraag welke zin het heeft om altaren gevuld te hebben met gouden vaten terwijl Christus uitgeput van de honger net buiten de kerk ligt; de laatste beschrijft de armen als “de sacramentele aanwezigheid van de Heer”, waarbij hij in de zorg voor de armen een tastbaar bewijs ziet van de oprechtheid van het geloof: “Iedereen die zegt God lief te hebben en geen medelijden heeft met de behoeftigen, liegt.”
Oproep aan elke gedoopte
Dilexi te bevat een oproep aan elke gedoopte, waarmee iedereen wordt aangespoord zich concreet in te zetten voor de verdediging van en de bevordering van de zwaksten: “Alle leden van het volk van God hebben de plicht om hun stem te laten horen, zij het op verschillende manieren, om dergelijke structurele problemen aan de kaak te stellen.”
Dilexi te werd oorspronkelijk begonnen door Franciscus. Paus Leo XIV – die als religieus en later missionair bisschop zoveel van zijn leven met de armen heeft gedeeld en zich door hen heeft laten evangeliseren – heeft het zich eigen gemaakt, aldus de persdienst van het Vaticaan.
