Begraven worden na je dood is niet meer vanzelfsprekend in Nederland. Ruim twee derde van de bevolking kiest bijvoorbeeld voor crematie. Op Allerzielen, de dag dat we onze dierbare overledenen herdenken, laat Kruispunt zien hoe we ons afscheid steeds meer zelf vormgeven.
We nemen onze uitvaart dus steeds meer in eigen hand. Vaste rituelen rondom uitvaarten bestaan haast niet meer in ons land en de katholieke kerk speelt een steeds kleinere rol rondom uitvaarten. We willen het allemaal persoonlijker en duurzamer hebben.
Uitvaartonderneemster Susanne Duijvenstein schreef hier een boek over: “Uitvaart in eigen hand”. ‘Er zijn systemen in de uitvaartwereld die, soms best wel dwingend, richting geven aan hoe wij een afscheid vormgeven’, vertelt ze. Die systemen zijn volgens haar erg beperkend, waardoor mensen vaak niet doorhebben dat er zo veel mogelijk is bij een uitvaart: ‘zelf dingen maken of met een eigen auto de kist vervoeren: het mag allemaal.’
Pastoor Eric Fennes uit Amsterdam ziet deze behoefte ook binnen zijn eigen parochie groeien: ‘Het is niet u vraagt wij draaien, maar we proberen de mensen wel mee te nemen in hun wensen ten opzichte van wat wij als kerk kunnen bieden. Daarbij vind ik het persoonlijk belangrijk dat tijdens een uitvaartdienst woorden uit het heilige schrift worden gesproken en er uiteraard gebeden wordt.’
Kruispunt sprak ook met nabestaanden over de bijzondere uitvaart van hun dierbare. Sarah van Rooijen verliest in 2022 haar man Harrie. Van het een op het andere moment wordt hij ernstig ziek en komt na een kort ziekbed hij te overlijden. Het “papafeestje”, zoals Sarah de uitvaart aan hun kinderen (1 en 4) omschreef, was helemaal in de geest van Harrie. De kist werd in zijn werkauto naar zijn houtzagerij gereden, waar de uitvaart werd gehouden. ‘Wij hebben iedereen gevraagd een bloem of tak uit eigen tuin meenemen. Dat vind ik veel persoonlijker dan een boeket bij de bloemist halen.’
Volgens Eric Fennis kan er binnen een parochie ruimte zijn voor een combinatie van het katholieke en het persoonlijke. Zo ook voor Evi- en Sean McGrath, wiens zoon Thomas vorig jaar op 28-jarige leeftijd plotseling overleed. ‘Voor ons is de parochie een belangrijk onderdeel van ons leven. Voor Thomas speelde dat minder, zijn grote passie was muziek,’ vertelt moeder Evi. ‘We kozen voor de traditionele liturgie, maar maakten zijn muziek ook onderdeel van de uitvaart. Daardoor paste het helemaal bij Thomas, maar bood het ons ook de troost die wij nodig hadden.’
Kruispunt: De doe-het-zelfuitvaart te zien op zondag 2 november 2025 om 17.10 uur bij KRO-NCRV op NPO 2.
