Wat al langer bekend was, wordt binnenkort werkelijkheid: de kapucijnenorde keert met zes broeders terug naar het Emmausklooster. Met de nieuwe communiteit verhuist ook het administratieve hoofdkwartier van de orde naar Velp, dat voorheen gevestigd was in Tilburg en Antwerpen. De kapucijnen willen het hele pand huren vanaf december 2024. Er moeten echter nog afspraken worden gemaakt met de relevante kerkelijke autoriteiten over de kloosterkerk.
De projectontwikkeling is al twee jaar aan de gang. In de zomer van 2022 ging de Duitse kapucijn Christophorus Goedereis (59) op zoek naar een locatie die geschikt zou zijn voor een nieuwe start van de orde in Nederland. Hij had de opdracht gekregen van de minister-generaal, het hoofd van de orde in Rome. "Toen ik voor het eerst in het Emmausklooster kwam, wist ik meteen dat dit de juiste plek was," vertelt broeder Christophorus, die als eerste kapucijn weer in het klooster woont. Van 1645 tot 2011 woonden de broeders in de bruine pij thuis binnen de oude muren. Generaties religieuzen hebben hun stempel gedrukt op deze plek door werk en gebed. De kapucijnenorde gaat terug tot Franciscus van Assisi (1182-1224), wiens leven en spiritualiteit ook nu nog veel mensen aantrekt. Tot de jaren 1960 waren de Nederlandse kapucijnen met 660 broeders wereldwijd een van de sterkste aanwezigheden van de orde. Vandaag de dag wonen er 10.500 kapucijnen in 112 landen over de hele wereld. Er zijn nog 23 inheemse leden in Nederland. De jongste van hen is 67 jaar oud. De broeders van de laatste vestiging in Tilburg verhuizen momenteel naar een leeftijdsgeschikt onderkomen in Breda.
De orde kijkt echter nog steeds naar de toekomst. Onder de titel "San Lorenzo Project" organiseert de leiding van de orde in Rome al enkele jaren internationale communiteiten. Deze zijn bedoeld om te proberen een nieuwe start te maken in Europese landen waar het kloosterleven en het kerkelijk leven sterk in verval zijn. Het doel is om oude kloosters nieuw leven in te blazen en open te staan voor spirituele zoekers en geïnteresseerden in het franciscaanse leven. Vanaf het einde van het jaar zullen broeders uit Duitsland, India, Indonesië en Tanzania zich in Velp vestigen. Er komt ook een Nederlander, maar die heeft de afgelopen decennia doorgebracht als hoogleraar franciscaanse spiritualiteit en geschiedenis in Rome. De nieuwe groep heeft een bonte mix van leeftijden, variërend van 36 tot 82 jaar.
Volgens de projectbeschrijving zal de oudste franciscaanse plek in Nederland weer een plek van stilte en gebed worden. Het Emmaüsklooster blijft open voor pelgrims en gasten. En last but not least willen de broeders zelf op deze plek een programma ontwikkelen voor mensen die orientatie zoeken voor hun leven. Het zal echter nog wel even duren voordat dit gebeurt, want vier van de zes religieuzen zijn nog maar net begonnen met Nederlands leren en moeten nog wachten op toegangsvergunningen. "We hebben nog een beetje geduld en vertrouwen in God nodig, maar onze orde is 500 jaar oud en heeft een blijvende kracht," zegt br. Christophorus met een glimlach. Hij is nu ook de "delegaat" van de orde in België en Nederland. Beide landen maken sinds een jaar als "delegatie" deel uit van de Duitse Kapucijnenprovincie.
Nico Haase, eigenaar van Emmausklooster, is ook blij met zijn nieuwe huurders: "Ik kijk ernaar uit dat het historische gebouw weer is waarvoor het gebouwd is." Met de nieuwe gemeenschap en het administratieve hoofdkantoor van de orde zal het Emmausklooster weer volledig bezet zijn. Er zijn nog een paar kamers beschikbaar voor "wonen met zorg", evenals de gastenverblijf “dormitorium” met 12 kamers. Om ruimte te creëren voor de kapucijnen zal er echter ook afscheid moeten worden genomen van sommige huidige huurders, "maar we proberen met elke partij goede oplossingen te vinden," zegt eigenaar Nico Haase. "Wel blijft de maatschappelijke organisatie Carrousel Groen, die sinds 2022 het Emmausklooster beheert, bij ons. Zij zal haar activiteiten verplaatsen naar het Bronckhorstkloster en van daaruit het Emmausklooster ondersteunen in de huishoudelijke diensten, keuken en tuin."
Over de kloosterkerk moeten er nog afspraken worden gemaakt met de relevante kerkelijke autoriteiten. De nauwe samenwerking met de lokale parochie St Elisabeth zal uiteraard worden voortgezet, "we zijn tenslotte afhankelijk van elkaar en willen ook in de toekomst goed blijven samenwerken," zegt pastoor Herman Schaepman, die samen met de leden van zijn kerkbestuur het "San Lorenzo Project" ondersteunt.
De terugkeer van de kapucijnen zal ook een nieuwe impuls geven aan de ontwikkeling van de Velpse "Drie-eenheid". Al jaren werken de eigenaren van de drie rijksmonumenten samen met betrokken burgers aan een ronde tafel om de twee oude kloosters en het Vincentiuskerkje te combineren in een gezamenlijk concept.
